BASİT USUL MÜKELLEFİYET Mİ? DEFTERE TABİ MÜKELLEFİYET Mİ?

BASİT USUL MÜKELLEFİYET Mİ? DEFTERE TABİ MÜKELLEFİYET Mİ?

Yeni mükellef olmak isteyenlerin sık sordukları sorulardan biride vergi uygulamaları açısından

şahıs işletmeleri (deftere tabi mükellefler) ile basit usul mükellefiyet arasında ne fark olduğudur.

Aşağı da karşılaştırmalı olarak konu ana hatları ile izah edilmeye çalışılmıştır.

Öncelikle her isteyen kişi basit usule tabi mükellef olamamaktadır. Maliye bakanlığının basit usul mükellefiyet açısından belirlediği genel ve özel esasların yanısıra bazı sektörler de basit usul kapsamı dışında tutulmuştur. Örneğin; Sarraflar, kıymetli maden ve mücevherat alım satımı ile uğraşanlar, Sigorta prodüktörler, Gayrimenkul ve gemi alım satımı ile uğraşanlar gibi daha bir çok sektör basit usul mükellefiyet uygulamasının dışında tutulmuştur.

 

Verilen Beyannameler Açısından Karşılaştırma
Basit Usul Mükellefler	İşletme Defteri Tutan Mükellefler  Gerçek usulge gelir vergisi mükellefleri)
Sadece yıllık beyanname verirler. (Yıllık gelir vergisi beyannamelerini takip eden yılın Şubat ayında verirler.)	KDV beyannamesi verirler (Aylık veya üç aylık olabilir) Muhtasar Beyanname (Aylık veya üç aylık olabilir) Geçici Vergi Beyannamesi ( Üç Aylık) Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi (Yıllık gelir vergisi beyannamelerini takip eden yılın Mart ayında verirler.)

Katma Değer Vergisi Uygulaması Açısından Değerlendirme
Basit Usul Mükellefler	İşletme Defteri Tutan Mükellefler  Gerçek usulge gelir vergisi mükellefleri)
Basit usul mükelleflerin mal teslimi veya hizmet ifaları KDV vergisine tabi değildir. Düzenledikleri belgelerde KDV göstermezler ve KDV dahil ibaresi de kullanmazlar. Aksi taktirde düzenledikleri belgeler de KDV gösterilmesi veya Kdv dahil ibaresine yer verilmesi durumunda belgede ki KDV’ yi ödenmek zorundadır. Alış vesikalarında ki KDV’yi gider veya maliyet olarak kayda alırlar	Mal teslimi ve hizmet ifaları KDV’ ye tabidir. (KDV açısından mevzuat açısından istisna tutulan durumlar vardır.) Alış vesikaların da ki KDV’ yi KDV hesabında indirim konusu yaparlar. (Genel tanımın istisnası vardır.)

Muhtasar Beyanname Açısından Değerlendirme
Basit Usul Mükellefler	İşletme Defteri Tutan Mükellefler Gerçek usulge gelir vergisi mükellefleri)
Basit usul mükelleflerin ödeme işlemleri tevkifata (kesintiye) tabi değildir bu yüzden Muhtasar beyanname vermezler.	Gerçek usulde gelir vergisine tabi mükelleflerin ödeme işlemleri tevkifata (kesintiye) tabidir. Mevzuatın ön gördüğü hususlarda yapmış oldukları ödemelerden kesinti yaparak Muhtasar Beyanname ile beyan ederler

Geçici Vergi Beyannamesi Açısından Değerlendirme
Basit Usul Mükellefler	İşletme Defteri Tutan Mükellefler Gerçek usulge gelir vergisi mükellefleri)
Geçici Vergiye (peşin vergiye) tabi değillerdir.	Geçici vergiye tabidirler, üç aylık dönemlerde net kar üzerinden hesaplama yöntemine dayalı geçici vergi beyannamesi verirler.

Amortisman Uygulaması Açısından Değerlendirme
Basit Usul Mükellefler	İşletme Defteri Tutan Mükellefler Gerçek usulge gelir vergisi mükellefleri)
Satın almış oldukları duran varlıklar bedeli üzerinden amortisman ayırmazlar, gider leştirme yapmazlar. Duran varlık satışlarında da fatura düzenlemezler.	Duran varlıkların gider leştirilmesinde amortisman uygulamasına tabidirler. Amortisman; vergi uygulamaları açısından belirli bir rakamın üzerinde ki duran varlıklar direkt gider leştirilmeyip maliye bakanlığının belirlemiş olduğu oranlar üzerinden yıllara bölünerek giderleştirilirler. Örneğin alınan binek otomobilin bedeli beş yıla bölünüp beş yılda giderleştirilir.

Personelin Vergilendirilmesi Açısından Değerlendirme
Basit Usul Mükellefler	İşletme Defteri Tutan Mükellefler Gerçek usulge gelir vergisi mükellefleri)
Basit usul mükellefin yanında çalışmakta olanlar gelir vergisi kanuna göre Diğer Ücretli kapsamında vergilendirilirler. Çalışan kendi adına ikametgahının bağlı bulunduğu vergi dairesine gidip kendi adına vergi mükellefiyeti açtırması gerekmektedir. Ücretlerinin aylık vergi tutarının hesabında yıl başında ki asgari ücretin % 25’inin % 15’i hesaplanarak aylık vergi tutarları hesap edilir. 2019 yılı için (2.558,40 x %25) x (%15) = 95,94 TL/Aylık Yıllık toplam vergi 1,151.28 TL dir. Yıllık vergilerini Şubat ve Ağustos aylarında iki taksitte öderler.	Çalışanların vergilendirilmesi işverenin adına düzenlenen Muhtasar beyanname ile olmaktadır. Çalışanların ücretlerine gelir vergisi kanunun 103. maddesindeki oranlar uygulanarak hesaplama yapılmaktadır.

Tutulan Defter Açısından Değerlendirme
Basit Usul Mükellefler	İşletme Defteri Tutan Mükellefler Gerçek usulge gelir vergisi mükellefleri)
01.01.2018 tarihinden itibaren Defter Beyan Sistemine geçmiş bulunmaktalar. 01.01.2018 tarihinden itibaren tüm belgeleri maliyenin sistemine işlenmektedir. Basit usul mükellefler en geç üçer aylık dönemler halinde belgelerini defter beyan sistemine kayıt etmeleri gerekmektedir. Üçer aylık dönemler 2019/1-2-3 2019/4-5-6 2019/7-8-9 2019/10-11-12 Her üç aylık dönem takip eden ayın sonuna kadar defter beyan sitemine işlenmesi gerekmektedir. Örneğin : 2019/1-2-3 dönemi 30.04.2019 tarihine kadar defter beyan sistemine işlenmek zorundadır.	01.01.2019 tarihinden itibaren Defter Beyan Sistemine geçmişlerdir. KDV beyannamesi aylık olan mükellefler için takip eden ayın 26’sına kadar belgeleri Defter Beyan sistemine işlenmesi gerekmekte ve aynı tarihe kadar tahakkukunun düzenlenip ödemesi yapılması gerekmektedir. Örnek : Temmuz ayının KDV beyannamesi ile ilgili beyan ve ödeme işlemleri Ağustos Ayının 26’sına kadar yapılması gerekmektedir. KDV’si üç aylık olan mükellefler de üç aylık dönemi takip eden ayın 26’ sına kadar beyanname verme ve ödeme işlemlerini yapmaları gerekmektedir.