Vergi Usul Kanunu Geçici 32. Madde Kapsamında Taşınmazlar İle Diğer İktisadi Kıymetlerde Yeniden Değerleme İşlemleri

Vergi Usul Kanunu Geçici 32. Madde Kapsamında Taşınmazlar İle Diğer İktisadi Kıymetlerde Yeniden Değerleme İşlemleri

VERGİ USUL KANUNU (VUK) GEÇİCİ 32. MADDE KAPSAMINDA

YENİDEN DEĞERLEME UYGULAMASI

537 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği

14 Mayıs 2022 tarihinde 31835 sayılı Resmi Gazete

Kimler Yeniden Değerleme Yapabilir?

Yeniden değerleme yapılabilecek olanlar VUK Mükerrer 298/Ç maddesinde sayılanlar ile aynıdır.

Ç) (7338 sayılı kanunun 31 inci maddesiyle eklenen fıkra; Yürürlük: 1.1.2022)Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil, (A) fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında söz konusu fıkranın (1) numaralı bendinde yer alan şartlara bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler hariç), (A) fıkrasında yer alan enflasyon düzeltmesi yapma şartlarının gerçekleşmediği hesap dönemlerinin sonu itibarıyla, bilançolarına dâhil bulunan amortismana tabi iktisadi kıymetlerini (bu niteliklerini korudukları müddetçe sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilenler hariç) ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları aşağıda belirtilen şartlar doğrultusunda yeniden değerleyebilirler.

Yeniden Değerleme Hangi Değerler İçin Yapılabilir?

Yeniden Değerlemenin yapılacağı tarih itibariyle aktifte bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler için yeniden değerleme yapılabilir. (537 no.lu VUK Tebliğ Madde 17(1))

Yeniden Değerleme taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin ve varsa bunlara ait amortismanların yeniden değerleme yapılacak tarihten önceki hesap döneminin sonu itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri üzerinden yapılabilir. (537 no.lu VUK Tebliğ Madde 18(1))

Yeniden Değerleme de Amortismanların Durumu

Yeniden Değerleme tarihi itibariyle amortismanların ayrılmamış olması veya eksik ayrılmış olması durumunda tamamı ayrılmış varsayılarak amortismanlar hesaba dahil edilecektir. ( 537 no.lu VUK Tebliğ Madde 18(2))

Faydalı ömür süresi tamamlanmamış amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerleme sonrasında bulunan değerleri üzerinden amortisman ayrılmaya devam edilir. ( 537 no.lu VUK Tebliğ Madde 22(3))

Hangi dönemin Yİ-ÜFE Endeksi oranlanacaktır?

VUK 537 no.lu Tebliğin 21. maddesi « Yeniden değerleme oranı « başlığını taşımakta olup ilgili maddenin (6) fıkrasının ikinci bendinde « 213 sayılı Kanunun geçici 32 nci maddesi kapsamında yapılacak yeniden değerlemede esas alınması gereken hesap döneminin son ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, ilgili maliyet unsurunun aktifleştirildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-Üfe değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınır.»

Faizler ve Kur Farkları Yeniden Değerlenebilir mi?

Maliyet bedeline intikal ettirilen kredi faizleri ve kur farkları da yeniden değerleme kapsamına girmektedir. (İktisadi kıymetlerin aktifleştirildiği hesap dönemine ilişkin) (537 no.lu VUK Tebliğ Madde18(3))

Yeniden değerleme yapmak zorunlu mu? 

Yeniden Değerleme zorunlu olmayıp mükelleflerin tercihine bırakılmıştır. (537 no.lu VUK Tebliğ Madde19(1))

VUK 32. Madde Kapsamında Yeniden değerleme sürekli yapılabilir mi?

Yeniden Değerleme VUK Mükerrer Madde 298/(Ç) fıkrası uyarınca ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde olmak kaydıyla, yalnızca bir defa yapılabilir. (537 no.lu VUK Tebliğ Madde20(1))

Yeniden Değerleme neticesinde hesaplanacak olan « Net Değer Artış « rakamı üzerinden %2 vergi ödenecektir. (537 no.lu VUK Tebliğ Madde 23(1))

Değer artışı üzerinden %2 oranında hesaplanan verginin zamanında beyan edilmemesi veya tahakkuk eden verginin taksitlerinin sürelerinde ödenmemesi ya da kısmen ödenmesi halinde 213 sayılı Kanunun geçici 32 nci maddesi hükümlerinden faydalanılamaz. (537 no.lu VUK Tebliğ Madde 23(4))

Net Değer Artışı Vergi Matrahı = Değerleme Sonrası Net Bilanço Aktif Değeri (-) Değerleme Öncesi Net Bilanço Aktif Değeri (537 no.lu VUK Tebliğ Madde 23)

Boş arazi ve arsalara da yeniden değerleme uygulanabilir. (537 no.lu VUK Tebliğ Madde18(2)

Yeniden değerleme sonrası değer artışı nasıl beyan edilir ve ödenir?

(Beyanname Verilmesi ve Ödenmesi) Yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar gelir veya kurumlar vergisi yönünden (kollektif, adi komandit ve adi şirketlerce katma değer vergisi yönünden) bağlı olunan vergi dairesine beyan edilip, üç eşit taksitte (ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitleri sırasıyla beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere) ödenir. (537 no.lu VUK Tebliğ madde 23)

Yeniden değerleme sonrası oluşan değer artışı iktisadi kıymetin satılması durumunda birikmiş amortismanlar gibi kara etkisi var mı?

Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin satış, devir, işletmeden çekiş, tasfiye gibi nedenlerle elden çıkarılması halinde, bunlara isabet eden ve pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarları, kazancın tespitinde dikkate alınmaz ve fon hesabı kayıtlarda kalmaya devam eder. (537 no.lu VUK Tebliğ madde 24(1))

VUK Geçici 32. Madde Kapsamında Yeniden  Değerleme Ne Zaman Yapılır?

Yeniden Değerleme Yapabilme Zamanı:

537 Sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 20. maddesi” Yeniden değerleme yapabilme zamanı ” başlığını taşımakta 20. maddenin (7.) fıkrasında hesap dönemi takvim yılı olan, kapsam dahilindeki bir mükellef, aktifindeki 6 adet makine, 2 adet bina, 4 adet binek otomobili için 30/06/2022 tarihi (2022 yılı ikinci vergi dönem sonu) itibariyle 213 sayılı Kanunun mükerrer inci maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yeniden değerleme yapmak istemektedir. Bu durumda söz konusu fıkra kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde, aktifindeki makineleri 2022 yılı Ocak ayında, binaları 2022 yılı Mart ayında, binek otomobillerin iki tanesini 2022 yılı Nisan ayında, diğer iki tane binek otomobili 2022 yılı Mayıs (veya söz konusu fıkra kapsamında ile kez yapılacak yeniden değerlemeden önce Haziran) ayında 213 sayılı Kanunun geçici 32 nci maddesi kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutabilmesi mümkündür. Ancak, sadece aktifindeki söz konusu iktisadi kıymetlerden 4 adet makinayı 2022 yılı Ocak ayında geçici 32nci madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutması ve 2022 yılı ikinci vergi dönemi sonu itibariyla da mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yeniden değerleme yapması halinde, müteakip dönemlerde aktifinde ki bahse konu diğer iktisadi kıymetleri geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutabilmesi mümkün değildir. ” açıklamasına yer verilmiştir.